In korte tijd is de behoefte aan gecontracteerd transportvermogen voor elektriciteit toegenomen. De energietransitie en de klimaatdoelen vragen namelijk van bedrijven en vastgoedontwikkelaars om te elektrificeren. Zo krijgen nieuwbouwwoningen geen gasaansluiting meer. Het aantal elektrische auto’s en bestelbusjes, warmtepompen, zonnepanelen en windparken op zee groeit gestaag. Hierdoor wordt de vraag naar elektriciteit en het aanbod van elektriciteit lastiger voorspelbaar. Er wordt daardoor meer gevraagd van de transportcapaciteit van het elektriciteitsnet. Uitbreiding van het net kost tijd en daardoor blijft de transportcapaciteit achter bij de vraag.

Deze beperkte ruimte op het energienet noemen we netcongestie. Op het laagspanningsnet doet zich dit vooral voor tussen 16:00 en 20:00 uur. Dit is het piekmoment waarop bedrijven en huishoudens samen veel stroom verbruiken. Het hoogspanningsnet kent ook andere tijden voor piekmomenten, bijvoorbeeld wanneer er veel duurzame opwek is en grote volumes wind- of zonne-energie getransporteerd moeten worden.

Netbewuste nieuwbouw zorgt ervoor dat de beperkte ruimte in het net efficiënter kan worden benut, met als resultaat dat er meer woningen kunnen worden gebouwd en meer bestaande woningen en bedrijven kunnen elektrificeren. Ook blijft het energiesysteem daarmee betaalbaar. De maatschappelijke kosten voor het transport van elektriciteit zullen nog meer stijgen als er niet netbewust wordt gebouwd. Netbewuste nieuwbouw is dus een randvoorwaarde voor een schoon, betaalbaar en betrouwbaar energiesysteem.